Forsi hija kontradizzjoni li bħala Inizjamed għażilna fortizza mibnija f’era kolonjali sabiex fiha niċċelebraw l-aħħar iljieli ta’ dan il-Festival Mediterranju tal-Letteratura.
Il-fortizzi għandhom tendenza jippreservaw, ma jippermettux taħlit u l-bibien tagħhom ikunu mbarrati. Fortress Europe, il-frażi propogandistika ta’ żmien it-Tieni Gwerra Dinjija, għadha sa issa tidwi mal-irjieħ Ewropej meta xi wħud iħossu d-demm speċjali Ewropew qed jitħallat, forsi anke ma’ dak Mediterranju bħal tagħna. Imma l-umanità u dak kollu li għandu x’jaqsam magħha jista’ qatt ma jkollha elementi kontradittorji? Ibda mill-baħar Mediterranju li aħna mdawra bih. Daqskemm għaqqadna ma’ kulturi differenti, iżolana minn kulħadd. L-istess il-Mediterran innifsu u l-ekotipi tiegħu. Fuq naħa hemm il-widien li jżommu l-ilma u jħaddru, fuq naħa oħra d-deżert, u xi mkien ieħor il-metropoli.
Spazju, kbir jew żgħir, huwa dak li tagħmlu inti. Matul il-Festival, naraw li l-bibien ikunu miftuħin beraħ għall-pubbliku, il-ħitan għolja jkennu minflok ibarru. F’dan l-ispazju jiltaqgħu tnax-il awtur minn disa’ pajjiżi, u l-kliem, il-lingwi, ir-ritmi, il-ħsejjes u l-ħsibijiet varji tagħhom li joħolqu letteraturi differenti li jitħalltu u nisperaw jiddakkru. F’nofshom, permezz tal-erba’ awturi Maltin, l-ilsien Malti se jkun protagonist, se jilgħab pari mal-lingwi mitkellma mill-miljuni, u kultant se jissellef, iva, kif jagħmel kull ilsien ieħor.
Huwa xogħol dan il-Festival ukoll li jiċċelebra u jfakkar l-għeruq Mediterranji ta’ din il-blata. Bħalissa qegħdin f’amnesija ta’ dawn l-għeruq. Jitfakkru biss kultant quddiem il-persuna li biħsiebha għal ftit jiem tilbes il-libsa ta’ turist, u l-bqija tal-ħin jitgħattew bil-konkrit jew bi kwalunkwe element ieħor bla gost, ma nistax ma niftakarx fi kliem Immanuel Mifsud, awtur mistieden f’dan l-istess Festival, “il-knaten u l-konkrit ma jarmux fwieħa.” Quddiem l-oġġettività ma taħfirx ta’ din l-attitudni, għandna biss is-suġġettività tal-lingwa, l-unika għodda ta’ dan il-Festival. Kemm il-lingwa se tittraxxendi lil hinn mill-konfini ta’ din il-fortizza huwa f’idejna. U xi ftit f’idejk ukoll.
Jean Paul Borg
3 ta’ Awwissu 2019
